Groener, groenst: buitenleven in historisch Rijndael
11 december '24
Op de plek waar vroeger mensen van adel door de kasteeltuin slenterden, is nu de groene woonwijk Rijndael in voorbereiding. Een prachtige locatie met een rijke historie, wat als inspiratie diende voor het landschapsontwerp van Rijndael. Sander Lap, directeur van ontwerpbureau LAP Landscape & Urban Design, gaf samen met zijn team invulling aan deze bijzondere plek: “Het groen in Rijndael vertelt het verhaal van het verleden”.
De geschiedenis vormt de basis
Rijndael is opgedeeld in vier plekken: de Parklaan, de Buitenplaats, de Boomgaard en de Griend. Ieder stukje heeft zijn eigen unieke karakter, waarbij je als het ware woont in park Rijnhuizen, het gebied waar Rijdael onderdeel van wordt. “We hebben Rijndael opgezet naar de structuren van bestaande bomen. In tegenstelling tot een nieuw gebied in de polder, woon je hier in een wijk met een verhaal. Dat verhaal is enerzijds eeuwenoud en anderzijds kent het een recentere geschiedenis”, vertelt Sander. Een aantal bomen in het plangebied zijn van oudsher aanwezig. Jaren geleden was deze plek het landgoed van het kasteel van Rijnhuizen. Sander: “De gronden van de oude buitenplaats beschikten over een boomgaard die hoorde bij het landgoed. Waar het nieuwe deelgebied Buitenplaats straks komt, was vroeger een stuk landbouwgrond waar koeien en andere beesten liepen. En op de plek waar de grond natter is, was er een griend, een vochtige akker waarop wilgentenen worden gekweekt. Het landschap, de bomen en de eeuwenoude inrichting van deze plek hebben we behouden in het plan.”
Bestaande bomen worden behouden
In de recentere geschiedenis is een deel van het gebied gebruikt als kantorenpark voor lager-producent SKF. De Parklaan en de vijver, die onderdeel uitmaakten van de voortuininrichting van de fabriek, zijn ook meegenomen in het plan. “De bestaande bomen zijn de basis geweest voor de inrichting van het nieuwe groen. De oude en recente geschiedenis hebben we gevangen in nieuwe structuren. Je kunt het wel helemaal herstellen naar de eeuwenoude geschiedenis ten tijden van het landgoed, maar daarmee worden pareltjes van bomen uit de recente tijd weggehaald. Er zijn prachtige vijverpartijen aangelegd en de bomen die op deze plek staan, hebben het echt in zich om monumentaal te worden. Op die manier ontstaat er een gelaagde geschiedenis in de bomen op de plek”, vertelt Sander.
Biodiversiteit in Rijndael
Deze wijk wordt bewust groen gehouden, want dat is fijn wonen. Dicht bij het water en omringd door groen. Ook vogels en insecten zoals bijen, die uitermate belangrijk zijn, willen graag in Rijndael (blijven) wonen. Daarom wordt er bij het bouwen van de woningen rekening gehouden met de biodiversiteit. Zo worden er onder andere nestkasten ingemetseld én komen er bijenhotels. Hierdoor verliezen deze dieren niet hun huis op het moment dat de wijk haar nieuwe bewoners verwelkomt. In Rijndael worden inmetselkasten voor gierzwaluwen en huismussen gebouwd. Deze zijn noord/noordoost georiënteerd en bevinden zich minimaal 3 meter hoog tot aan de dakrand. Dat werkt het beste voor deze vogelsoort. Ook worden er bijenhotels geplaatst. Deze komen bewust vlak bij veel bloemen en in de volle zon, dus op het zuiden worden de woningen iets verhoogd gebouwd ten opzichte van het collectieve landschap,zodat deze droog staan.”
De Parklaan: vol met lindes
“Bij de Parklaan, die in een later stadium in verkoop gaat, betrekken we de mooie lindelaan bij het stedenbouwkundig plan door deze te verlengen. Lindes ruiken in de zomer ontzettend lekker. Daarnaast leggen we grasbetonstenen neer, zodat auto’s hierop kunnen parkeren. Voor de kwaliteit van de bomen passen we een stukje grondverbetering toe, waarbij de open grasbetonsteden ook wat lucht geven aan bestaande wortels, zodat de bomen nog succesvol kunnen doorgroeien.”
De Buitenplaats: waar vroeger beesten liepen
“De Buitenplaats is van origine een stuk weiland waar beesten liepen. Daarna is het perceel ingericht door de fabriek. De vijverpartij en de bomen in de voortuin van de vijver gebruiken we om een grote speelplaats te maken. Voor kinderen van verschillende leeftijden willen we graag natuurlijke speelplekken creëren. Doordat er bestaande bomen staan, creëer je meteen een schaduwrijke plek. Tegenwoordig wel zo fijn bij hoge temperaturen.”
Het goede leven
De Buitenplaats stond vroeger bekend als plek voor ‘het goede leven’. Sander: “Hier had je fruit, de hygiëne die je in de stad niet had en kon je wandelen in de kunsttuinen. Er was een geënsceneerde route door het park met beelden uit de oudheid. Als goed onderwezen persoon, kende je de verhalen van deze beelden, die weer reflecteerden op hun eigen leven. Als je die oude standbeelden zag, dacht je aan Bijbelse verhalen of Griekse mythologieën. Waar wij nu films kijken om even uit je eigen leven te ontsnappen, maakte je vroeger een wandeling door de beeldentuin. De Buitenplaats staat dus ook echt voor de goede lusten des levens.”
Dit interview is afkomstig uit Rijndael magazine. Bekijk het hieronder.